ISBN: 9781845270841
Awdur: Bethan Wyn Jones
Cyhoeddi Gorffennaf 2006
Fformat: Clawr Meddal

Adolygiad Gwales
Cyfrol sy’n cynnwys 240 o’r 1500 a mwy o flodau gwyllt mwyaf cyffredin Ynysoedd Prydain yw addasiad Cymraeg Bethan Wyn Jones o lyfr y botanegydd cydnabyddedig, John Akeroyd. Yn sicr, mae’n gyfrol sy’n llanw bwlch pendant. Serch hynny, o ddefnyddio addasiad, mae gwasg yn gyfyngedig i gynnwys y gyfrol wreiddiol a gan mai cyfrol yn canolbwyntio ar y tiroedd isel yw honno, nid yw’r addasiad yn llawn adlewyrchu natur gyfoethog blodau ucheldir Cymru. Mae hyn yn wendid ond yn un sy’n cael ei gydnabod gan y cyhoeddwr.

I’r rhan fwyaf, mae enwau Cymraeg ar flodau gwyllt yn ddieithr neu’n gyfyngedig i gynnwys ‘y border bach’, ond i’n cyndeidiau roedd adnabod y blodau a’u rhinweddau meddyginiaethol a maethol yn sylfaenol bwysig. Mae’r llyfr yn cyfrannu at adennill y dreftadaeth werthfawr ond golledig yma.

Mae’n addas o ran maint a gwneuthuriad i fod yn llyfr maes ac mae’r lluniau o safon uchel gyda’r lliwiau wedi eu hargraffu’n gywir i adlewyrchu gwir liw'r blodyn. Gosodir blodyn ar bob tudalen a diwyg taclus sy’n ei gwneud yn hawdd dod o hyd i'r wybodaeth berthnasol. Yn ogystal, mae’r cysgodlun ar ben y ddalen yn gymorth i ddarganfod yn gyflym flodau ac iddynt strwythur penodol. Ceir disgrifiad o strwythur blodau, sut i chwilio ac adnabod blodau, eu cynefinoedd a hefyd materion ynghylch cadwraeth a’r gyfraith sy’n ymwneud â blodau gwyllt.

Cryfder pob llyfr o’r fath yw mynegai syml a hawdd ei ddefnyddio a hwnnw wedi ei strwythuro un ai yn ôl teulu a rhywogaeth, lliw a natur y blodyn, yr enw cydnabyddedig Linneaidd Lladin neu’r enw Cymraeg safonol. Mae’r blodau yn y llyfr hwn wedi eu trefnu yn ôl y drefn teulu a rhywogaeth gydnabyddedig, mae’r mynegai Cymraeg yn bresennol ond nid oes mynegai Linneaidd ar gael i glymu cynnwys y llyfr gyda safonau gwyddonol cydnabyddedig. Yn y cyd-destun gwyddonol mae’r enw Lladin cyn bwysiced â’r enw cyffredin Cymraeg. Yn ogystal, bydd botanegydd yn y maes yn aml am adnabod blodyn ac iddo strwythur penodol, er enghraifft, blodyn 5 petal melyn. Mae’r cysgodlun yn gymorth ond byddai mynegai yn rhestru blodau yn ôl eu lliw a natur, er enghraifft, yn rhestru’r holl flodau 5 petal melyn gyda’i gilydd ar draws pob rhywogaeth, yn gymorth mawr mewn llyfr maes tebyg i hwn.

Byddwn yn cymeradwyo’r gyfrol i’r lleygwr sydd â diddordeb mewn blodau a hefyd i ysgolion sydd am astudio blodau’r maes.

Penri James

Bethan Wyn Jones

Cynefin Glan y Mor (Cyfres Cynefin 2)

Blodau Gwyllt