O’r adeg y glaniodd y fintai gyntaf o Gymry ym Mhorth Madryn ym 1865, gweithredodd Richard Jones Berwyn fel un o brif arweinwyr y Wladfa ym Mhatagonia. Bu’n gofnodwr arbennig; aeth ymlaen i fod yn grwner, harbwr feistr, rheolwr yr orsaf dywydd ac yn bostfeistr am dros dri deg o flynyddoedd. Bu hefyd yn athro ac yn gyhoeddwr llyfrau, ac agorodd felin a siop lyfrau ac offer ysgrifennu, y gyntaf o’i math yn y Wladfa. Yn wir, gweithiodd yn ddiflino i sicrhau ffyniant yr ymfudwyr cyntaf. Eto, ychydig o sylw a gafodd yn y croniclau hanes.

‘Diolch am gofio un o gymwynaswyr mawr y Wladfa.’

ROBIN GWYNDAF

Dechreuodd Graham Wynne Edwards, yr awdur, ymddiddori yn hanes Berwyn o ddifri pan sylweddolodd fod y dyn a anwyd yng Nglyndyfrdwy wedi'i fagu yn Nyffryn Ceiriog, fel yntau. Teimlodd nad oedd digon o sylw wedi ei roi iddo yn ardal ei febyd, beth bynnag am drwy weddill Cymru a’r Wladfa.

Y drydedd gyfrol yn y gyfres: Llyfrau Hanes Byw

ISBN: 9781845279622
Cyhoeddi: Mawrth 2025
Fformat: Clawr Meddal, 210x148 mm, 160 tudalen

Hanes a Daear Cymru

Hanes Byw 10 (Gaeaf 25-26)

Richard Jones Berwyn - Hanes Bywyd Rhyfeddol un o Arloeswyr y Wladfa

Stori Cymru - Baledi a Hanesion

Hanes yn y Tir

Ddraig yn y Cestyll, Y

Cynefin, Cymru a'r Byd